De regering heeft het klimaatakkoord op 28 juni 2019 gepresenteerd. Maar wat houdt het klimaatakkoord nou precies in en hoe gaan burgers de effecten van het klimaatakkoord merken?

Wat is het klimaatakkoord?

Het klimaatakkoord is het gevolg van een overeenkomst die op 12 december 2015 is ondertekend in Parijs door bijna 200 landen. In de overeenkomst is afgesproken om gezamenlijk de opwarming van de aarde tegen te gaan door de uitstoot van broeikassen te verminderen en meer te investeren in duurzame energiebronnen.

Nederland maakt deel uit van de bijna 200 landen en is daarom al geruime tijd bezig met het ontwikkelen en uitwerken van plannen om de doelstellingen, zoals omschreven in de overeenkomst van Parijs, te kunnen halen. De plannen zijn ontwikkeld in intensief overleg tussen overheid en andere betrokken partijen. Na ongeveer anderhalf jaar voorbereiding zijn de plannen op 28 juni 2019 aan het land gepresenteerd.

In het klimaatakkoord zijn ambitieuze doelstellingen opgenomen waardoor alle zeilen bij moeten worden gezet om deze te kunnen behalen. In 2030 zal de CO2-uitstoot gehalveerd moeten zijn ten opzichte van de uitstoot in 1990. Hiernaast zal er nagenoeg geen CO2-uitstoot meer mogen zijn in 2050. Deze doelen kunnen alleen gehaald worden als alle betrokken partijen het eens worden over de manier waarop en het draagvlak aanwezig is om betekenisvolle maatregelen te nemen. Eén van deze maatregelen is bijvoorbeeld het sluiten van de overgebleven kolencentrales in Nederland binnen de komende 10 jaar. Hiernaast worden verschillende maatregelen genomen om Nederland minder afhankelijk van gas te maken, zodat duurzame energiebronnen een meer prominente rol krijgen.

Hoe gaan we met het klimaatakkoord de bovengenoemde doelstellingen bereiken?

Het klimaatakkoord verdeelt alle maatregelen over de volgende sectoren:

• Energie
• Bebouwde omgeving
• Industrie
• Landbouw en landgebruik
• Mobiliteit

De meningen over de maatregelen zijn momenteel nogal verdeeld. Het draagvlak voor het akkoord staat van twee kanten onder druk. Aan de ene zijde zijn er mensen die vinden dat het akkoord te weinig doet om klimaatverandering te stoppen en aan de andere zijde zijn er mensen die vinden dat de transitie teveel geld kost en te ambitieus is ten opzichte van de maatregelen die overige landen nemen. Het is dus moeilijk om het voor iedereen goed te doen.

Tandem is voornamelijk geïnteresseerd in de maatregelen die betrekking hebben op de bebouwde omgeving. Dit is het terrein waarop Tandem actief is en het thema duurzaamheid aan opgebouwde expertise kan koppelen. Tandem wil opdrachtgevers dan ook graag deskundig en actief ondersteunen in het op succesvolle wijze vormgeven van energietransitie om bij te dragen aan de doelstellingen van het klimaatakkoord.

Wat gaat er veranderen voor de bebouwde omgeving?

In de komende 30 jaar zullen de 7 miljoen huizen en 1 miljoen overige gebouwen in Nederland verduurzaamd worden. Momenteel zijn veel van deze woningen matig tot slecht geïsoleerd en worden deze verwarmd met (Gronings) gas. Het is de bedoeling dat deze woningen transformeren in goed geïsoleerde woningen, die functioneren met duurzame energiebronnen. Deze ontwikkeling zal stapsgewijs plaatsvinden tot 2050. Dit betekent dat meer dan 50.000 woningen vanaf 2021 per jaar verduurzaamd moeten worden. Voor 2030 moet al een tempo van 200.000 woningen per jaar worden bereikt.

De overheid herkent (zonder deze onderdelen te onderschatten) dat de grootse uitdaging niet zit in de transformatie van de techniek of in het bestuurlijk vermogen. De uitdaging zit voornamelijk in de sociale opgave. De situatie verschilt per huis en bewoner waardoor ook de maatregelen om te verduurzamen op maatwerkniveau uitgewerkt zullen moeten worden. De overheid vindt het belangrijk dat iedereen mee kan doen met de transitie en dat de lasten eerlijk verdeeld worden. Hierbij voorziet de overheid ook een cruciale rol voor de gemeenten.

Welke rol speelt de gemeente in de energietransitie?

De gemeente zal in de energietransitie van de gebouwde omgeving optreden als een organiserende en leidinggevende organisatie. Per wijk zal gekeken worden naar een gerichte aanpak waarbij bewoners en andere partijen betrokken worden bij de planvorming. De gemeente heeft nu 2 jaar tijd om te bepalen welke wijken eerst aan de beurt zijn. Tijdens de planvorming zal de gemeente ook verkennen of de leefbaarheid, veiligheid en groenvoorziening opgewaardeerd kunnen worden tijdens het verduurzamen van een wijk.

De gemeente zal een duidelijk en goed onderbouwd participatieproces moeten opzetten om inwoners bij het proces te betrekken. Wanneer het participatieproces goed is voorbereid en uitgevoerd zal dit leiden tot transparante en inzichtelijke besluitvorming. Dit bevordert het draagvlak voor de verduurzaming en geeft inwoners de ruimte om regie te hebben op veranderingen in hun omgeving.

Het is de bedoeling dat het tempo waarmee wijken verduurzamen de komende 30 jaar steeds opgeschroefd wordt. Dit terwijl deze opgave toch nieuw is voor de meeste gemeenten. De eerste wijken zullen als pilot dienen, waarin oog is voor valkuilen en andere omstandigheden die een negatief effect hebben op het verloop van de transitie. Na verloop van tijd zal de gemeente op basis van ervaring de projecten steeds beter en efficiënter kunnen coördineren. Dit heeft tot gevolg dat de snelheid van de verduurzaming steeds hoger komt te liggen zonder dat dit ten koste gaat van kwaliteit en draagvlak.

Wat gaat er voor de burgers veranderen?

In het kader van de bebouwde omgeving zal wel een verandering plaatsvinden voor de inwoners van Nederland. Ten eerste zal de energieprijs, afhankelijk van de energiebron, aanzienlijk veranderen de komende jaren. De gasprijs zal stijgen en de elektriciteitsprijs dalen. Dit betekent dat bewoners van woningen die slecht geïsoleerd zijn en worden verwarmd met gas te maken krijgen met relatief hogere lasten. Bewoners die niet de mogelijkheid hebben om hun woning tijdig te verduurzamen dreigen daarmee in de knel te komen. Bewoners die wel in de gelegenheid zijn om hun woning te verduurzamen kunnen de investeringen terug verdienen door lagere energielasten.

Hoe kan Tandem bijdragen aan de energietransitie?

Tandem zal nog meer dan nu in haar reguliere advies- en ontwerpwerkzaamheden de wijze van energievoorziening integraal en op de toekomst gericht meenemen. Daarnaast wil Tandem vraagbaak en adviseur zijn voor bewoners die, in samenhang met de gemeentelijke plannen, zelf willen werken aan hun energietransitie en verduurzaming van hun woning. Tandem kan particulieren op meerdere fronten begeleiden tijdens de zoektocht naar efficiënte verduurzaming.

Ten eerste kan Tandem adviseren bij het bepalen van de meest efficiënte methode om een woning te verduurzamen. Tandem zal het energieverbruik van de woning analyseren en hierbij bepalen waar de meeste energie verloren gaat. Op deze manier kan bepaald worden wat de meest kostenefficiënte maatregelen zullen zijn. Het voordeel hiervan is dat kostenefficiënte maatregelen de investeringskosten na verloop van tijd weer terugverdienen door een lagere energierekening aan het eind van elke maand. Hiernaast kunnen wij verkennen of uw woning geschikt is voor alternatieve energievoorzieningen zodat uw huis eventueel zonder aardgas kan functioneren in de toekomst.

Ten tweede kan Tandem na het bepalen van de meest efficiënte maatregelen begeleiding bieden in het doolhof aan subsidies waar particulieren mee geconfronteerd worden. Het is natuurlijk positief dat de overheid en gemeenten subsidies aanbieden in het kader van de energietransitie, maar voor particulieren die hier niet dagelijks mee bezig zijn kan dit onoverzichtelijk worden. Tandem kan de mogelijkheden voor elke particulier op een rijtje zetten en hierover advies geven.

Ten slotte kan Tandem, wanneer de werkzaamheden en de financiering hiervoor zijn bepaald, begeleiding bieden tijdens een verbouwtraject. Tandem neemt voor om u tijdens deze begeleiding zoveel mogelijk te ‘ontzorgen’. Dit doen wij door de bouwwerkzaamheden goed voor te bereiden. Hiernaast controleren wij of alles op papier ook in de praktijk juist wordt uitgevoerd en houden wij de planning in de gaten. Wij houden u up-to-date over het verloop van de verbouwing en zorgen dat u zo snel mogelijk weer zonder overlast verder kan wonen.